اسلام آباد: به گزارش راز نیوز| 15 اردیبهشت ماه سال جاری کاروان نیروهای امنیتی ارتش پاکستان در منطقه باجور ایالت خیبر پختون خوا توسط یک بمب کنار جاده ای هدف قرار گرفت که در نتیجه آن دو نظامی ارتش جان باخته و تعدادی دیگر نیز زخمی شدند.

لحظاتی پس از این حمله نیروهای امنیتی ارتش پاکستان در شهرستان ژوب ایالت بلوچستان در حین حصارکشی در مرز مشترک با افغانستان هدف تیراندازی عناصر مسلح ناشناس قرار گرفتند که منجر به جان باختن 4 نظامی ارتش و زخمی شدن 6 تن دیگر شد.

در حالی که تنها چند ساعت از این دو حمله پیاپی به ارتش پاکستان می گذشت، در جریان درگیری میان ارتش و عناصر مسلح ناشناس در وزیرستان شمالی ایالت خیبر پختون خوا 3 تن از نیروهای ارتش پاکستان جان خود را از دست دادند.

در جریان این سه حمله مسلحانه که ظرف مدت 48 ساعت صورت گرفت، 9 نظامی ارتش پاکستان جان باختند که مسئولیت تمامی این حملات از سوی گروه تروریستی تحریک طالبان پاکستان بر عهده گرفته شد.

افزایش موج حملات تحریک طالبان پاکستان علیه نیروهای ارتش پاکستان طی ماه های اخیر موضوعی است که مفتی نور ولی محسود سرکرده گروه تحریک طالبان پاکستان در گفتگوی اختصاصی با سی ان ان به آن اشاره نموده است.

سرکرده تحریک طالبان پاکستان در این مصاحبه اختصاصی ابراز داشت: محور مبارزه ما تنها پاکستان است و ما در حال نزاع و درگیری با نیروهای امنیتی پاکستان هستیم، ما امیدواریم با به دست آوردن کنترل مناطق قبایلی مرزی، این مناطق را آزاد نماییم.

وی در ادامه اظهارات خود در گفتگو با شبکه خبری سی ان ان آمریکا در خصوص پیشروی های طالبان در بیشتر مناطق افغانستان پس از خروج نظامیان آمریکایی از این کشور خاطرنشان کرد: پیروزی طالبان در افغانستان پیروزی تمام ملت مسلمان است و روابط ما با آنان بر مبنای اصول اسلامی و ارزش های برادرانه می باشد.

مفتی نور ولی محسود افزود: بر اساس آموزه های اسلامی پیروزی یک مسلمان برای دیگر مسلمانان نیز مفید و سودمند است، اما گذشت زمان تعیین خواهد کرد این پیروزی تا چه میزان برای طالبان پاکستان سودمند واقع خواهد شد.

ادعای سرکرده طالبان پاکستان مبنی بر قصد این گروه برای تصرف مناطق قبایلی در شمال غرب پاکستان در حالی صورت می گیرد که حملات این گروه طی ماه های گذشته محدود به مناطق قبایلی نبوده است، چندی پیش هتل سرینا واقع در امن ترین نقطه شهر کویته مرکز ایالت بلوچستان هدف حمله انتحاری قرار گرفت که در نتیجه آن 5 تن جان باختند و سفیر چین که هدف اصلی این حمله بود از آن جان سالم به در برد، تحریک طالبان پاکستان بعدها با انتشار بیانیه ای مسئولیت این حمله را نیز بر عهده گرفت.

اقدامات تروریستی اخیر در پاکستان نشان دهنده پویایی و تحرک مجدد تحریک طالبان پاکستان و فعال شدن این گروه تروریستی می باشد.

پیوستن گروه های مختلف تروریستی به طالبان پاکستان

در گزارش اخیر ارائه شده در شورای امنیت سازمان ملل متحد به این نکته اشاره شده است که پس از خروج نظامیان آمریکایی از خاک افغانستان و پیشروی های گسترده طالبان افغانستان در این کشور تحریک طالبان پاکستان نیز بار دیگر در حال تقویت و قدرت گیری در منطقه است.

در این گزارش که از سوی یک تیم ویژه شورای امنیت سازمان ملل متحد تهیه و گرآوردی شده است گفته شده پس از شکاف و دسته بندی گروه های مختلف در تحریک طالبان پاکستان، روند بازگشت مجدد گروهک های جدا شده از طالبان پاکستان در دسامبر 2019 و اوت 2020 تسریع یافته است.

طبق این گزارش، گروهک هایی همچون جماعت الاحرار، حزب الاحرار، شهریار محسود، امجد فاروقی، عثمان سیف الله(وابسته به لشکر جنگوی) بار دیگر به تحریک طالبان پاکستان پیوسته اند.

بر اساس این گزارش، گروه تروریستی القاعده نقش ویژه ای برای میانجیگری در پیوستن مجدد این گروهک ها به تحریک طالبان پاکستان داشته است که نشان دهنده عمق روابط نزدیک میان دو گروه تحریک طالبان پاکستان و القاعده می باشد.

همچنین طبق این گزارش، اگرچه پس از اعمال محدودیت ها از سوی طالبان افغانستان علیه طالبان پاکستان درگیری هایی میان دو گروه طالبان صورت گرفت اما با این وجود همچون گذشته دارای روابط با یکدیگر می باشند.

در ادامه گزارش سازمان ملل متحد آمده است پیوستن مجدد این گروهک ها به تحریک طالبان پاکستان نه تنها به تقویت این گروه تروریستی کمک نموده است بلکه شمار جنگجویان این گروه را نیز از 2500 نفر به شش هزار نفر افزایش داده است.

طبق این گزارش، بیعت گروهک های مختلف با تحریک طالبان پاکستان به افزایش موج حملات تروریستی و عملیات های نظامی در پاکستان منجر شده و این گروه بیش از 100 عملیات را از آن سوی مرزها علیه ارتش پاکستان صورت داده است.

یک موسسه تحقیقاتی در زمینه مقابله با تروریسم به نام «مرکز مبارزه با تروریسم(CTC)» با انتشار گزارشی از تحقیقات صورت گرفته در خصوص تحریک طالبان پاکستان در نشریه ماهانه خود به پیوستن 8 گروهک مختلف به طالبان پاکستان ظرف یک سال اخیر اشاره می کند.

علاوه بر این تحریک طالبان پاکستان ماه گذشته فرمانداران خود در شهرهای مختلف را تعیین نموده است، طبق اطلاعات دریافت شده عمر خالد خراسانی فرماندار پیشاور، شاهد عمر به عنوان فرماندار باجور، مفتی برجان فرماندار مالاکند، علیم خان فرماندار بنو و ابو یاسر نیز به عنوان فرماندار دیره اسماعیل خان تعیین شده اند.

در گزارش موسسه تحقیقاتی سی تی سی در خصوص تحریک طالبان پاکستان آمده است: پیش از پیوستن گروهک های مختلف به تحریک طالبان پاکستان یعنی در شش ماهه ابتدایی سال 2020 تعداد 48 حمله از سوی تحریک طالبان پاکستان صورت گرفت در حالی که پس از عضویت مجدد این گروهک ها به تحریک طالبان پاکستان یعنی در 6 ماهه دوم سال 2020 این حملات به 101 مورد افزایش یافت، همچنین در مدت زمان سه ماه ابتدایی سال 2021 این گروه تروریستی مسئولیت 61 حمله مختلف را بر عهده گرفت.

طبق گزارش موسسه «مرکز مبارزه با تروریسمCTC»، عضویت مجدد دسته های مختلف قبایلی همچون گروه حکیم الله محسود و علیم خان در تحریک طالبان پاکستان امکان حکمرانی این گروه در مناطق قبایلی پاکستان را فراهم نموده است.

کاهش شکاف در تحریک طالبان پاکستان نه تنها به افزایش حملات این گروه منجر شده است بلکه باعث شده است این گروه به هدف قرار دادن افراد و شخصیت های برجسته و سرشناس روی بیاورد که از جمله می توان به حمله انتحاری به هتل سرینا در کویته با هدف ترور سفیر چین و حمله به نیروهای امنیتی در مناطق قبایلی اشاره کرد.

از سوی دیگر در پی کنترل مناطق مرزی افغانستان همچون اسپین بولدک در مرز چمن پاکستان، بیانیه های تهدید آمیز از سوی تحریک طالبان پاکستان برای هدف قرار دادن نیروهای امنیتی و مقامات محلی پاکستان در مناطق مرزی صادر شده است.

نقش مفتی نور ولی محسود در تحرک مجدد تحریک طالبان پاکستان

پس از هلاکت ملا فضل الله در حمله پهپادی آمریکا در سال 2018، مفتی نور ولی محسود سرکرده فعلی تحریک طالبان پاکستان فرماندهی این گروه تروریستی را عهده دار شد، نام وی در سال 2020 میلادی از سوی سازمان ملل متحد در فهرست تروریست ها درج گردید.

در زمان بر عهده گرفتن مسئولیت فرماندهی تحریک طالبان پاکستان توسط مفتی نور ولی محسود دسته بندی و شکاف در این گروه در اوج خود قرار داشت و بسیاری از دسته های این گروه تروریستی به عضویت دولت اسلامی خراسان(داعش خراسان) در آمدند.

همچنین پس از عملیات های گسترده ارتش پاکستان حضور این گروه تروریستی در مناطق قبایلی بسیار کمرنگ گردید، پیش از سال 2014 میلادی منطقه وادی تیره در ایالت خیبر پختون خوا به عنوان مرکز طالبان پاکستان شناخته می شد اما پس از عملیات وسیع ارتش پاکستان موسوم به عملیات ضرب عضب در سال 2014 میلادی بسیاری از فرماندهان این گروه تروریستی به افغانستان گریختند و در حال حاضر حضور عناصر این گروه تروریستی در استان مرزی افغانستان موسوم به کنر پر رنگ و گسترده می باشد.

از سوی دیگر در زمان فرماندهی مفتی ولی محسود روند فعالیت های تحریک طالبان پاکستان با تغییراتی همراه بود و این گروه با انتشار احکاماتی به نیروهای خود دستور داد از هدف قرار دادن شهروندان غیر نظامی در جریان عملیات های خود پرهیز نمایند.

گروه تروریستی تحریک طالبان پاکستان در گذشته از سوی گروه های مختلف تروریستی همچون طالبان افغانستان به دلیل هدف قرار دادن شهروندان بی گناه غیر نظامی مورد انتقاد شدید قرار گرفته است.

گفتنی است در حمله به مدرسه متعلق به ارتش پاکستان در پیشاور که فرزندان فرماندهان ارتش در آن مشغول به تحصیل بودند تعداد 145 شهروند غیر نظامی از جمله تعداد زیادی کودک و نوجوان جان باختند، مسئولیت این حمله نیز از سوی تحریک طالبان پاکستان بر عهده گرفته شد.

کارشناسان معتقدند این گروه تروریستی به دلیل اقدامات خود در هدف قرار دادن شهروندان غیر نظامی از جمله زن و کودک مقبولیت خود را از دست داده است و شاید بر همین اساس مفتی ولی محسود نیروهای خود را از هدف قرار دادن شهروندان غیر نظامی منع نموده است تا بلکه تصویر اذهان عمومی نسبت به این گروه تغییر یابد.

طالبان پاکستان همچون گذشته قدرت نخواهد یافت

تحرک مجدد گروه تروریستی تحریک طالبان به رهبری مفتی نور ولی محسود چالشی بزرگ برای امنیت داخلی پاکستان می باشد که شیخ رشید احمد وزیر کشور و معید یوسف مشاور امنیت ملی پاکستان بارها در این خصوص ابراز نگرانی نموده اند.

معید یوسف مشاور امنیت ملی پاکستان در این زمینه معتقد است وخامت اوضاع امنیتی در افغانستان به افزایش موج ورود مهاجران افغان به پاکستان منجر خواهد شد که احتمال ورود عناصر تحریک طالبان پاکستان در پوشش مهاجران را نیز افزایش خواهد داد.

اما از سوی دیگر دکتر خرم اقبال کارشناس مقابله با تروریسم در این خصوص معتقد است: اگرچه پیوستن مجدد گروهک های مختلف به تحریک طالبان پاکستان به گسترش موج حملات تروریستی این گروه منجر شده است اما این اقدامات نمی تواند به فعال سازی مجدد این گروه همچون گذشته کمک نماید.

در حال حاضر مهم ترین و بزرگترین چالش پیش روی تحریک طالبان پاکستان، طالبان افغانستان است، طالبان افغانستان پیش از این نیز تحریک طالبان را از عملیات علیه پاکستان منع نموده و آن را مورد انتقاد قرار داده است.

از سوی دیگر چندین تن از فرماندهان درجه دو و سه تحریک طالبان پاکستان در خاک افغانستان هدف حمله افراد ناشناس قرار گرفته اند که گفته می شود طالبان افغانستان در پشت پرده این عملیات ها حضور دارد.

در گزارش سازمان ملل متحد نیز به هلاکت مبهم اعضای تحریک طالبان پاکستان در خاک افغانستان اشاره شده است.

دکتر خرم اقبال در این زمینه خاطرنشان کرد: بازگشت افرادی همچون شهریار محسود به تحریک طالبان پاکستان موفقیت بزرگی برای این گروه محسوب می شود اما عملیات نظامی ارتش پاکستان در سال 2014 میلادی ضربه قابل توجهی به شبکه این گروه تروریستی در مناطق قبایلی وارد نموده است و بنابراین ایجاد فضایی همچون اوضاع پیش از سال 2014 میلادی که در آن تحریک طالبان پاکستان به صورت کامل کنترل مناطق قبایلی را در دست داشت در آینده ای نزدیک به چشم نمی خورد.

وی تاکید کرد اما این موضوع به منزله بی خطر بودن تحریک طالبان برای امنیت پاکستان نیست، عملیات های اخیر حاکی از این است که این گروه اکنون نیز توانایی انجام عملیات در پاکستان را دارد و پاکستان باید طرح جامع امنیتی برای مقابله با آن را تهیه و اجرا نماید.

به اعتقاد دکتر خرم، گروه تروریستی القاعده بیش از طالبان افغانستان در فعال سازی مجدد تحریک طالبان پاکستان نقش داشته است، در حال حاضر این گروه بیش از آنکه حمایت طالبان افغانستان را به همراه داشته باشد از حمایت القاعده برخوردار است، اما پس از ظهور گروه های مختلفی همچون داعش، نفوذ القاعده در منطقه طی 10 سال اخیر با کاهش چشمگیری روبرو بوده است و این گروه نه همچون گذشته دارای منابع مالی می باشد و نه دارای نیروی جنگجو که بتواند از طریق آن برای انجام عملیات های وسیع به همکاری با طالبان پاکستان بپردازد.

طبق گفته دکتر خرم اقبال همزمان با گسترش نفوذ طالبان افغانستان و پیشروی های این گروه در نقاط مختلف این کشور حضور طالبان پاکستان در این کشور و انجام عملیات علیه مواضع پاکستان بسیار دشوار خواهد شد، زیرا طالبان افغانستان دارای روابط خوبی با اسلام آباد است و بر همین اساس طالبان افغانستان همواره با جهاد علیه پاکستان مخالفت و آن را محکوم نموده است.

سرکار خانم دکتر تهمینه رانجا کارشناس مقابله با تروریسم نیز همسو با نظرات دکتر خرم بوده و معتقد است که تحریک طالبان پاکستان علی رغم تحرک خود همچون پیش از سال 2014 میلادی قدرت نخواهد یافت.

دکتر تهمینه اسلم در این خصوص معتقد است تحریک طالبان پاکستان تنها بدین خاطر باید برای پاکستان اهمیت داشته باشد زیرا محور تمامی فعالیت های این گروه پاکستان می باشد.

اگرچه پاکستان برای مقابله با تحریک طالبان قوی تر از گذشته آماده می باشد زیرا پیش از این عملیات موفقی علیه این گروه داشته است، اما پیوستن دسته های مختلف جدا شده از تحریک طالبان پاکستان به این گروه به این نکته اشاره دارد که حمایت از این گروه در مناطق قبایلی پاکستان بار دیگر در رو به افزایش است.

دکتر تهمینه اسلام خاطرنشان کرد: دولت اسلام آباد باید به منظور مقابله با نفوذ نظریات تحریک طالبان پاکستان در اذهان مردم این کشور برنامه تدوین شده با عنوان «پیغام پاکستان» را اجرایی نماید.