اسلام آباد: به گزارش راز نیوز| طی هفته‌های اخیر، به‌نظر می‌رسد اسلام‌آباد و واشنگتن بیش از هر زمان دیگری در مسیر همسویی قرار گرفته‌اند؛ نشانه‌هایی مثبت که از همان آغاز ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ نمایان شد و اکنون به نوعی روابط دوستانه آشکار بدل شده است.
در حالی‌که دولت ترامپ در مواردی چون بازداشت یکی از عوامل داعش-خراسان، از همکاری ضدتروریسم پاکستان تمجید کرده، این کشور همچنین از سوی رئیس‌جمهور آمریکا به‌عنوان میانجی برای جلوگیری از وقوع جنگ هسته‌ای در جنوب آسیا معرفی شده است؛ موضوعاتی که شاید هیچ رئیس‌جمهور پیشینی از ایالات متحده تا این حد درباره پاکستان در گفت‌وگوهای روزانه رسانه‌ای خود سخن نگفته باشد.
از سوی دیگر، اسلام‌آباد موفق شده در مذاکرات تعرفه‌ای به تخفیف چشمگیری دست یابد، توجه سرمایه‌گذاران آمریکایی را به منابع نفت و مواد معدنی خود جلب کند و نشان دهد که بازار ارزی‌اش به دارایی‌های دیجیتال و رمزارزها روی خوش نشان می‌دهد؛ مسائلی که جایگاه این کشور را در جنوب آسیا بیش از پیش پررنگ کرده‌اند.
هرچند به‌نظر برخی ناظران معمول این تحولات ناگهانی است، اما نگاهی به تاریخ روابط چند دهه‌ای پاکستان و آمریکا نشان می‌دهد که این پیوند همواره با فراز و نشیب‌هایی همراه بوده است.
به گفته «شجاع نواز» مدیر مؤسس مرکز آسیای جنوبی در شورای آتلانتیک، این رشد ناگهانی نبوده بلکه نتیجه رابطه تدریجی نظامی-نظامی بر مبنای همکاری ضدتروریسم، کمک‌های پنهان و فراهم‌کردن دسترسی به پهپادهای آمریکایی برای رصد تحولات منطقه است.
در همین حال «مایکل کوگلمن» رئیس پیشین مؤسسه آسیای جنوبی در مرکز ویلسون نیز معتقد است این تغییرات نتیجه تلاش‌های پیگیر اسلام‌آباد برای جلب نظر دولتی کاملاً معامله‌محور مانند دولت ترامپ است، هرچند وی هشدار می‌دهد نباید این احیای روابط را دارای ظرفیت بلندمدت پنداشت، چرا که سیاست‌ها در آمریکا ممکن است از دولتی به دولت دیگر، یا حتی در یک دولت نیز به‌سرعت تغییر کنند.
تازه‌ترین نمود این گرمی روابط را باید در سفر قریب‌الوقوع هیأت پارلمانی پاکستان به ایالات متحده جست‌وجو کرد؛ سفری که گفته می‌شود بزرگ‌ترین سفر سناتوری تاریخ پاکستان به آمریکاست.
طبق اطلاعات منتشرشده، هیأتی به ریاست سیدال خان نایب‌رئیس مجلس سنای پاکستان، از 12 تا 20 اوت (21 تا 29 مرداد) به آمریکا سفر خواهد کرد. این هیأت شامل رؤسای کمیته‌های مهم سنا در زمینه‌های مالی، بهداشت، امور داخلی، دبیرخانه کابینه، حقوق بشر و امور دریایی خواهد بود.
بررسی‌های غیررسمی در پایتخت آمریکا نشان می‌دهد که تلاش‌هایی نیز برای تنظیم سفر متقابل قانون‌گذاران آمریکایی به پاکستان در جریان است تا این همگرایی پارلمانی تقویت شود.
سناتورهای پاکستانی در جریان این سفر از شهرهای واشنگتن، شیکاگو، نیوجرسی و نیویورک بازدید خواهند کرد و دیدارهایی با اعضای کنگره، مقام‌های ارشد، رهبران تجاری و نمایندگان دیاسپورای پاکستانی خواهند داشت.
این سفر با برگزاری «مجمع راهبردی پاکستان-آمریکا» در 20 اوت در ساختمان ری‌بِرن کنگره آمریکا به اوج خواهد رسید.
از سوی دیگر، شهباز شریف نخست‌وزیر پاکستان، قرار است در ماه سپتامبر در جریان هشتادمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک حضور یابد؛ حضوری که احتمالاً با دیدار مستقیم با رئیس‌جمهور ترامپ نیز همراه خواهد بود.
تفکیک روابط هند و پاکستان در نگاه آمریکا
تحلیل‌گران پاکستانی این روند را فرصتی می‌دانند برای ارتقاء جایگاه منطقه‌ای کشورشان. آنان معتقدند پس از چین و هند، اکنون زمان آن فرارسیده که پاکستان به‌عنوان «قدرت سوم» جنوب آسیا شناخته شود؛ جایگاهی که هم اهمیت راهبردی این کشور را بازتاب می‌دهد و هم پتانسیل آن را.
مقام‌های اسلام‌آباد همچنین امیدوارند که از حمایت‌های سیاسی و اقتصادی واشنگتن برای تثبیت این جایگاه برخوردار شوند و این نقش جدید مورد قبول هر دو کشور آمریکا و چین باشد.
در ماه مه گذشته، فرمانده ارتش پاکستان در کاخ سفید با رئیس‌جمهور آمریکا دیدار کرد؛ دیداری که پس از آن، مجموعه‌ای از نشست‌های کابینه و در نهایت توافقی مهم در حوزه تعرفه‌ها انجام شد که طی آن، تعرفه صادراتی محصولات پاکستانی به آمریکا به عدد واحد 19 درصد رسید.
فرصت ناشی از سرسختی هند ـ خصوصاً پس از تنش ماه مه با پاکستان و کاهش تنش به میانجی‌گری آمریکا ـ به خوبی از سوی اسلام‌آباد مورد استفاده قرار گرفته است.
در حالی‌که دونالد ترامپ بارها مدعی شده که از وقوع جنگ هسته‌ای در جنوب آسیا جلوگیری کرده، اسلام‌آباد از این موضع‌گیری استقبال کرده اما دهلی‌نو واکنش سردی به آن نشان داده است.
شاید همین امر موجب شده که رئیس‌جمهور آمریکا در روزهای اخیر رویکردی خصمانه‌تر نسبت به هند در پیش بگیرد و این کشور را به دلیل ادامه روابط تجاری با روسیه و ایران و در عین حال، وضع تعرفه بر واردات از آمریکا، مورد انتقاد قرار دهد.
به گفته کریستوفر کلاری، استاد علوم سیاسی در دانشگاه آلبانی، «هند گاهی به‌خاطر اصولش حاضر به مصالحه نیست، در حالی‌که پاکستان غالباً مصالحه می‌کند یا حداقل وانمود به مصالحه می‌کند تا روابط مثبتی با واشنگتن داشته باشد».
مایکل کوگلمن نیز تأیید می‌کند که روابط آمریکا و هند در مقطع فعلی با چالش‌هایی مواجه شده است. وی می‌افزاید: «این‌که پاکستان قبل از هند توانست به توافق تجاری با آمریکا برسد، بازسازی روابط واشنگتن و دهلی‌نو را دشوارتر می‌کند.»
شجاع نواز نیز معتقد است مازاد تجاری عظیم هند با آمریکا ممکن است در دولت ترامپ به نقطه ضعف این کشور بدل شود.
به اعتقاد وی، آمریکا در حال حاضر در سیاست‌گذاری، روابط هند و پاکستان را از یکدیگر تفکیک کرده که برای اسلام‌آباد فرصتی راهبردی فراهم کرده است، اما هر دو کشور چالش‌های خاص خود را در تعامل با جهت‌گیری‌های اقتصادی و امنیتی نوین واشنگتن خواهند داشت.
ماهیت معامله‌محور رابطه جدید
ماهیت معامله‌محور روابط نوین پاکستان و آمریکا نیز از دید ناظران پنهان نمانده است. در جریان کنفرانس بین‌المللی معادن در اسلام‌آباد، آمریکا سه هیأت جداگانه از کاخ سفید، وزارت خارجه و وزارت بازرگانی خود را به این رویداد اعزام کرد؛ اقدامی که اهمیت راهبردی منابع معدنی کشف‌نشده پاکستان را در نگاه واشنگتن نشان می‌دهد.
مایکل کوگلمن می‌گوید: «پاکستان موفق شده خود را به‌عنوان شریکی توانمند در موضوعاتی چون رمزارزها، مواد معدنی حیاتی و همکاری برای تعقیب تروریست‌هایی که تهدیدی برای آمریکا محسوب می‌شوند، معرفی کند.»
با این حال، وی هشدار می‌دهد که بیشتر این مواد معدنی در مناطق امنیتی ناپایدار مانند بلوچستان یا گلگت-بلتستان قرار دارند و دولت آمریکا ممکن است علاقه‌اش را از دست بدهد و از پروژه‌ها عقب‌نشینی کند.
شجاع نواز نیز معتقد است که پاکستان باید خلاقانه عمل کند تا مازاد ۳ میلیارد دلاری تجاری‌اش با آمریکا را به صفر برساند؛ شاید از طریق خرید فناوری و خدمات آمریکایی یا ارائه دسترسی به منابع معدنی کمیاب. البته وی افزود: «مسئله این است که چگونه پاکستان می‌تواند این سرمایه‌گذاری‌ها را تأمین مالی کند بدون آن‌که چین یا ایران را ناراحت کند .»
