آنکارا: به گزارش راز نیوز | در اقدامی مهم در راستای تقویت و تعمیق روابط دفاعی دوجانبه، سید فواد مسعود حاتمی جانشین فرمانده نیروی هوایی پاکستان، در رأس هیأتی عالی‌رتبه از ستاد فرماندهی نیروی هوایی ترکیه بازدید کرد و در هشتمین دور گفت‌وگوهای ستادی نیروی هوایی پاکستان و ترکیه شرکت نمود.

این سفر بیانگر گسترش روزافزون همکاری‌های نظامی میان اسلام‌آباد و آنکارا و تمرکز مشترک دو کشور بر آموزش‌های مشترک، انتقال فناوری و همسویی راهبردی در مواجهه با چالش‌های امنیتی منطقه‌ای است.

بر اساس اطلاعات منتشرشده، محور اصلی این گفت‌وگوها ارتقای هم‌افزایی عملیاتی، افزایش قابلیت همکاری رزمی، توسعه همکاری‌های هوافضا و صنایع دفاعی و نیز شناسایی مسیرهای تازه برای همکاری‌های فناورانه بوده است؛ روندی که بازتاب‌دهنده شراکت دیرینه و رو به تکامل پاکستان و ترکیه طی دهه‌های گذشته به شمار می‌رود.

هشتمین نشست گفت‌وگوهای ستادی، ادامه سلسله رایزنی‌های سطح‌بالایی است که به‌صورت دوره‌ای میان دو نیروی هوایی برگزار می‌شود و در سال‌های اخیر به نتایج ملموسی از جمله برگزاری رزمایش‌های مشترک، تبادل تجربیات عملیاتی و تأمین تجهیزات دفاعی انجامیده است.

در دورهای پیشین، به‌ویژه در سپتامبر 2025، مقامات ارشد دو کشور بر گسترش آموزش‌های مشترک و تمرین‌های متقابل تأکید کرده بودند؛ رویکردی که این نشست جدید نیز بر همان بنیان استوار شده و گفت‌وگوهای تخصصی درباره برنامه‌های پیشرفته جنگنده‌ها و طرح‌های آموزش خلبانی را در بر گرفته است.

همکاری‌های نیروی هوایی پاکستان و ترکیه سابقه‌ای طولانی دارد که به دهه 1950 میلادی و عضویت مشترک دو کشور در پیمان‌هایی چون سنتو بازمی‌گردد. این روابط در طول زمان به اشکال مختلفی از جمله فروش تجهیزات نظامی، آموزش‌های مشترک و همکاری‌های صنعتی توسعه یافته است.

در همین چارچوب، تحویل 52 فروند هواپیمای آموزشی سوپر مشاق توسط مجتمع هوانوردی پاکستان به نیروی هوایی ترکیه در دسامبر 2025، نقطه عطفی مهم تلقی می‌شود؛ اقدامی که هم توان آموزشی ترکیه را تقویت کرده و هم جایگاه پاکستان را به‌عنوان صادرکننده تجهیزات دفاعی برجسته ساخته است.

این سفر در شرایطی انجام می‌شود که هر دو کشور با محیطی پیچیده و پویای ژئوپولیتیکی روبه‌رو هستند. ترکیه در قالب راهبرد «نگاه دوباره به آسیا» به‌دنبال تعمیق روابط با کشورهای جنوب آسیا از جمله پاکستان است، در حالی که برای اسلام‌آباد، همکاری با آنکارا فرصتی برای دسترسی به فناوری‌های پیشرفته از جمله به‌روزرسانی ناوگان اف-۱۶ به شمار می‌رود؛ به‌ویژه در شرایطی که محدودیت‌های صادراتی ایالات متحده چالش‌هایی ایجاد کرده است.

در همین راستا، هیأتی عالی‌رتبه از پاکستان در اکتبر 2025 از صنایع هوافضای ترکیه بازدید و درباره افزایش عمر عملیاتی و گزینه‌های تسلیحاتی رایزنی کرده بود.

رزمایش‌های مشترک نظامی نیز همواره ستون فقرات این همکاری بوده‌اند. مشارکت خلبانان پاکستانی در رزمایش‌های آناتولی ایگل به میزبانی ترکیه و در مقابل، حضور خلبانان ترک در پاکستان برای آموزش‌های تاکتیکی پیشرفته در دسامبر 2025، به ارتقای آمادگی رزمی و تبادل بهترین تجربیات جنگ هوایی انجامیده و نقش مهمی در توسعه حرفه‌ای نیروهای دو طرف ایفا کرده است.

فراتر از آموزش، گفت‌وگوها احتمالاً بر فرصت‌های تولید مشترک در صنایع دفاعی نیز متمرکز بوده است. پیش‌تر، در جریان هشتمین نشست گروه کاری مشترک صنعتی پاکستان و ترکیه در سال 2025، موضوع تولید مشترک بالگرد مطرح شده بود که می‌تواند زمینه‌ساز پروژه‌های اقتصادی و فناورانه سودمند برای هر دو کشور باشد.

افزون بر این، تجربه ترکیه در حوزه پهپادها و جنگنده نسل پنجم «کان» (KAAN) می‌تواند برای برنامه‌های بومی پاکستان، از جمله جی‌اف-۱۷ تاندر، ارزش راهبردی قابل‌توجهی داشته باشد.

همکاری سه‌جانبه با آذربایجان نیز بعد تازه‌ای به این مناسبات افزوده است. امضای توافق‌نامه‌های دفاعی سه‌جانبه در مه 2025، شامل رزمایش‌های مشترک و تبادل فناوری، اهمیت راهبردی شراکت نیروی هوایی پاکستان و ترکیه را در چارچوبی گسترده‌تر برای ثبات منطقه‌ای و مقابله با تروریسم برجسته ساخته است.

ابعاد اقتصادی این روابط دفاعی نیز قابل چشم‌پوشی نیست؛ رشد چشمگیر صنعت دفاعی ترکیه و افزایش صادرات آن در سال 2025، برای پاکستان فرصت همکاری با شرکت‌هایی چون صنایع هوافضای ترکیه و آسل‌سان را فراهم کرده و به کاهش وابستگی به تأمین‌کنندگان سنتی و تقویت خوداتکایی کمک می‌کند.

سفر وزیر دفاع ترکیه به پاکستان در ژوئیه 2025 نیز مؤید عزم دو کشور برای گسترش این مشارکت‌های صنعتی بوده است.

در شرایط تداوم تنش‌های منطقه‌ای در خاورمیانه و جنوب آسیا، تقویت همکاری‌های نیروی هوایی پاکستان و ترکیه نقشی بازدارنده و تضمین‌کننده امنیت متقابل ایفا می‌کند.

تحلیلگران معتقدند این اتحاد با منافع مشترک دو کشور در حفظ حاکمیت، مقابله با تهدیدات نامتقارن و ارتقای توان بازدارندگی همسو است و نتایج هشتمین گفت‌وگوهای ستادی می‌تواند به همگرایی بیشتر دکترین‌های عملیاتی دو نیرو بینجامد.

در مجموع، سفر سید فواد مسعود حاتمی را می‌توان گامی تعیین‌کننده در مسیر تحکیم روابط دفاعی دیرینه پاکستان و ترکیه دانست؛ شراکتی که با تداوم تبادلات، آموزش‌های مشترک و پروژه‌های مشترک صنعتی، ظرفیت آن را دارد که به شکلی معنادار به صلح منطقه‌ای، پیشرفت فناورانه و توسعه پایدار در حوزه هوافضا کمک کند.