واشنگتن: به گزارش راز نیوز | نگرانی ایالات متحده در مورد برنامه موشکی بالستیک پاکستان همچنان در حال افزایش است و برای اولین بار یک مقام ارشد دولت آمریکا رسماً ادعا کرد که پاکستان یک فناوری موشکی مؤثر ایجاد کرده است که می تواند ایالات متحده را هدف قرار دهد.

جاناتان فاینر معاون مشاور امنیت ملی جو بایدن رئیس جمهور آمریکا، طی سخنانی در مراسمی که تحت نظارت اندیشکده آمریکایی برگزار شد، گفت: پاکستان سیستم های موشکی دوربرد و سایر تسلیحات را توسعه داده است که به این کشور توانایی آزمایش موتورهای موشکی بزرگ را می دهد.

وی افزود: اگر این روند ادامه یابد، پاکستان توانایی هدف قرار دادن اهداف خود را در خارج از جنوب آسیا از جمله ایالات متحده خواهد داشت و این سؤالاتی را در مورد نیات پاکستان ایجاد می کند.

اظهارات معاون مشاور امنیت ملی ایالات متحده در زمانی بیان شد که دولت بایدن دو روز پیش تحریم هایی را علیه چهار نهاد مرتبط با برنامه موشک های بالستیک دوربرد پاکستان اعمال کرد و در میان آنها نام مجتمع توسعه و دفاع ملی پاکستان (NDC)، نهاد دولتی ناظر بر برنامه موشکی، وجود دارد.

جان فاینر با اشاره به تهدیدات آمریکا گفت: فهرست کشورهایی که سلاح هسته ای و توانایی هدف قرار دادن مستقیم آمریکا را دارند، کم است و آنها (روسیه، کره شمالی و چین) دشمنان آمریکا هستند.

وی خاطرنشان کرد: برای ما دشوار است که اقدامات پاکستان را تهدیدی برای آمریکا ندانیم؛ رهبران ارشد دولت، از جمله خود من، بارها این نگرانی ها را به مقامات ارشد پاکستان ابراز کرده ایم.

او بیان کرد: پاکستان از دیرباز شریک ایالات متحده بوده است و آمریکا مایل است بیشتر با پاکستان بر سر منافع مشترک کار کنند؛ پس چه لزومی دارد که پاکستان به چنین توانی دست یابد که می تواند علیه ما استفاده کند؟

جان فاینر گفت: متأسفانه ما احساس می کنیم که پاکستان نگرانی های ما و جامعه بین المللی را جدی نگرفته است.

پس از اظهارات معاون مشاور امنیت ملی رئیس جمهور جو بایدن، به چند سوال مهم خواهیم پرداخت که چرا ایالات متحده نگران است که پاکستان در حال توسعه موشک هایی است که می تواند اهدافی را در آمریکا هدف قرار دهد و اکنون دلیل این نگرانی چیست و آیا پاکستان واقعاً می‌تواند موشک‌هایی بسازد که بتواند به آمریکا برسد؟

علاوه بر این، در این گزارش سعی شده است بدانیم برنامه موشکی پاکستان که هدف تحریم های اخیر آمریکا قرار گرفته است چیست؟ چه موشک هایی در آن گنجانده شده است و آمریکا چه نگرانی هایی در مورد آنها دارد؟ در این گزارش همچنین سعی شده است بفهمیم که تحریم های آمریکا چگونه می تواند بر برنامه موشکی پاکستان تاثیر بگذارد.

اتهامات آمریکا خلاف واقعیت های فنی، اقتصادی و سیاسی

به گفته سید محمد علی کارشناس دفاعی مستقر در اسلام آباد، اتهامات اخیر مقامات آمریکایی علیه پاکستان خلاف واقعیت های فنی، راهبردی، واقعیت های اقتصادی و سیاسی است.

سید محمد علی مدعی شده است که هدف نوآوری پاکستان در موشک‌های بالستیک، هدف قرار دادن هیچ کشوری جز هند نیست، و صرفا برای مقابله یا شکست سیستم دفاع موشکی هند که به سرعت در حال توسعه است، می باشد؛ یعنی هر چقدر هم که سیستم دفاعی دشمن پیشرفته باشد، موشک بالستیک یا کروز شما توانایی شکست آن را دارد و این مسئله ربطی به برد آن ندارد.

او سیستم دفاعی پنج لایه اسرائیل را مثال می‌زند که شامل تیرها و گنبدهای آهنین، تسلیحات داوود، رهگیرها و توپ‌های ضدهوایی می‌شود؛ اگر موشک از پنج لایه عبور کند و به هدف اصابت کند و در صورت توانایی آن را منهدم کند، باید به سیستم کلاهک بازگشتی هدف‌گیری مستقل چندگانه (MIRV) مانند موشک ابابیل پاکستان مجهز شود.

به گفته سید محمد علی، MIRV به معنای موشکی است که می تواند همزمان چندین کلاهک را حمل کند که به طور مستقل برنامه ریزی شده اند و تعداد کلاهک ها می تواند از سه تا هشت و حتی بیشتر باشد و در مورد روسیه تا 12 کلاهک نیز وجود دارد؛ این موشک ها به طور مستقل به سمت اهداف مربوطه حرکت می کنند و هر کدام مسیر حرکت متفاوتی به سمت هدف دارند.

وی افزود: ایالات متحده آمریکا چنین موشکی به نام Minuteman III دارد و هند نیز اخیراً شروع به ابداع این فناوری کرده است.

وی مدعی شد، اگر پاکستان در حال بهبود سیستم موشکی خود است، مقصود آن هدف قرار دادن هیچ کشور دیگری به جز هند نیست، و به عبارتی دیگر هدف قرار دادن هند از طریق خنثی کردن هرگونه نوآوری در سیستم این کشور (چه S-400 باشد یا هر چیز دیگری) است.

وی افزود: پاکستان روی هیچ فناوری که هند به آن دست نیافته است کار نمی کند و هند نه تنها در حال توسعه موشک های ICBM (موشک های بالستیک بین قاره ای) است، بلکه آنها را با برد بیش از 5000 کیلومتر نیز آزمایش کرده است؛ این بدان معناست که هدف آنها پاکستان یا چین نیست، در حالی که از سوی دیگر پاکستان هیچ موشکی با این برد آزمایش نکرده است.

در رابطه با اتهامات آمریکا و مخالف بودن آن با واقعیت های فنی، دکتر منصور احمد مدرس مطالعات استراتژیک و دفاعی در دانشگاه ملی کانبرا استرالیا می گوید که تا زمانی که سامانه ای (موشکی) در یک برد آزمایش نشود، نمی توان گفت که کشور به این توانایی دست یافته است و پاکستان هنوز موشکی را که بردی فراتر از هند داشته باشد، آزمایش نکرده است.

سید محمد علی در ادامه اظهارات خود بیان کرد: هدف قرار دادن آمریکا توسط پاکستان از نظر اقتصادی و سیاسی امکان پذیر نیست زیرا بزرگترین بازار صادرات پاکستان (حدود شش میلیارد دلار) آمریکا است و تعداد زیادی از پاکستانی های ساکن آمریکا پول به این کشور ارسال می کنند و سرمایه های پاکستان هستند.

گذشته از این، پاکستان حفظ روابط مثبت با آمریکا برای حل مشکلات اقتصادی خود از جمله صندوق بین المللی پول (IMF) را از اهداف مهم سیاست خارجی و امنیت ملی خود می داند.

سید محمد علی و دکتر منصور احمد دولت بایدن را مقصر این وضعیت می دانند و ادعا می کنند که این دولت به شدت تحت تأثیر هند قرار گرفته است؛ انتقاد و ابراز تردید در مورد توانمندی های دفاعی پاکستان دلیلی بر این است که لابی هند در واشنگتن می خواهد از ضعف بایدن در آخرین روزهای حکومتش سوء استفاده کند.

سید محمد علی معتقد است که امکان دستیابی پاکستان برای حمله به آمریکا در آینده وجود ندارد، زیرا برنامه های موشکی و اتمی پاکستان مختص هند است و پاکستان درگیر هیچ گونه مسابقه تسلیحاتی نیست.

تحریم های آمریکا و واکنش پاکستان

مجموعه تحریم های آمریکا بر موسسات و تامین‌کنندگان مرتبط با برنامه موشک های بالستیک پاکستان به پایان نمی‌رسد و برای سومین بار در سال ۲۰۲۴ تحریم هایی علیه چهار موسسه دیگر به دلیل حمایت از تولید موشک های بالستیک اعمال شده است.

در بیانیه ای که از سوی وزارت خارجه آمریکا منتشر شد، آمده است که تحریم ها علیه چهار شرکت از جمله مجتمع دفاع ملی (NDC) که در تولید و تحویل سلاح های کشتار جمعی نقش دارند، اعمال می شود.

ایالات متحده آمریکا ادعا می کند که NDC در توسعه سایر موشک های بالستیک پاکستان، از جمله سری موشک های شاهین، دست دارد.

به یاد داشته باشید که در اوایل سپتامبر سال جاری، ایالات متحده تحریم هایی را علیه یک موسسه تحقیقاتی چینی و چندین شرکت که ادعا می‌کرد در تامین تجهیزات و فناوری برنامه موشک‌های بالستیک پاکستان دست دارند، اعمال کرد.

علاوه بر این، در آوریل همان سال، سه شرکت چینی و یک شرکت بلاروسی به دلیل تامین قطعات و تجهیزات برنامه موشکی بالستیک به پاکستان در لیست تحریم های ایالات متحده قرار گرفتند.

علاوه بر این، در دسامبر 2021، دولت ایالات متحده آمریکا تحریم هایی را علیه 13 شرکت پاکستانی به اتهام کمک به برنامه های هسته ای و موشکی پاکستان اعمال کرد.

با این حال پاکستان این اقدام آمریکا را ناامیدکننده توصیف کرده و گفته است که تحریم های اخیر آمریکا با هدف افزایش عدم تعادل نظامی در منطقه است.

وزارت امور خارجه پاکستان در بیانیه ای اقدام آمریکا را تاسف بار و مغرضانه خواند و گفت: هدف از توانایی های استراتژیک پاکستان دفاع از حاکمیت این کشور و حفظ صلح در جنوب آسیا است.

در بیانیه وزارت امور خارجه آمده است: هدف تحریم های اخیر آمریکا افزایش عدم همکاری نظامی در منطقه است که تلاش های صلح و امنیت را تضعیف خواهد کرد.

علیرغم ادعای عدم اشاعه در گذشته، الزامات مجوز برای سایر کشورها برای دستیابی به فناوری پیشرفته نظامی حذف شد و چنین استانداردهای دوگانه و تبعیض نه تنها به هدف عدم اشاعه آسیب می رساند، بلکه صلح منطقه ای و جهانی را نیز تهدید می کند.

برنامه موشکی پاکستان که در اطلاعیه وزارت خارجه آمریکا در سپتامبر 2024 به آن اشاره شد، شامل موشک های بالستیک میان برد شاهین-3 (برد 2750 کیلومتر) و ابابیل (برد 2200 کیلومتر) است.

به گفته دکتر منصور احمد، این اولین موشک در جنوب آسیا است که می تواند چندین کلاهک هسته ای را تا برد 2200 کیلومتر حمل و می تواند به چندین هدف مختلف اصابت کند؛ زیرا به سیستم کلاهک بازگشتی هدف‌گیری مستقل چندگانه (MIRV) مجهز است.

در مقابل نیز، هند بیش از یک دهه است که روی یک سامانه موشکی بالستیک کار می کند و آنها نه تنها موشک های خود را آزمایش می کنند، بلکه در مورد آن به طور عمومی صحبت می کنند.

هند اخیرا اولین موشک بالستیک Agni-5 با قابلیت MIRV را با چندین کلاهک آزمایش کرد. این یک موشک بالستیک قاره پیما با برد حداقل 5000 تا 8000 کیلومتر است و برد ابابیل تنها 2200 کیلومتر است و کوتاه ترین برد MIRV در جهان می باشد.

اینها همه شرایطی است که پاکستان باید آماده باشد تا از هرگونه حمله ای جلوگیری کند و این تنها در صورتی امکان پذیر است که پاکستان به نشان دادن توانایی های خود به دشمن ادامه دهد و به همین منظور پاکستان در حال توسعه برنامه موشکی خود است و کلاهک های هسته ای مانند شاهین 3 و ابابیل را ساخته و به نمایش می گذارد.

دلیل نگرانی آمریکا چیست؟

دکتر منصور احمد بیان می کند: این احتمال وجود دارد که مجتمع توسعه و دفاع ملی پاکستان (NDC) در حال توسعه نسخه پیشرفته تری از سامانه موشکی ابابیل باشد که بتواند هر سپر دفاع موشکی بالستیک را شکست دهد و محموله سنگینی از چندین کلاهک را حمل کند.

این امر مستلزم راکت های قوی تری است و مقامات ایالات متحده NDC را به توسعه آنها متهم می کنند در حالی که هند مشغول توسعه توان موشکی بالستیک بین قاره ای است.

دلیل واقعی نگرانی آمریکا این است پاکستان روی نسخه ای با قابلیت های بیشتر کار می کند.

یکی دیگر از دلایل نگرانی آمریکا این است که سامانه‌های موشکی سه مرحله‌ای ابابیل، سامانه های پرتابگر متحرک با قابلیت بسیار مهمی هستند، زیرا این سامانه ها نه تنها در صورت حمله غافلگیرانه می‌توانند به راحتی در مکان‌های مختلف استتار شوند بلکه به راحتی می توان آن ها را به جایی منتقل کرد که دشمن نتواند آنها را شناسایی کند.

کارشناسان بر این باورند که هر سامانه موشکی سه مرحله ای می تواند اساس یک سامانه دوربردتر را تشکیل دهد و فاصله 6 ساله بین اولین و دومین آزمایش ابابیل گواه این است که پاکستان اکنون روی این فناوری به صورت محلی کار می کند.

با این حال، کارشناسان معتقدند که مطمئناً تحولات جدیدی در این سیستم رخ داده است که به نگرانی آمریکا مبنی بر دستیابی پاکستان به توانایی های بیشتر دامن زده است.

همچنین در آینده نسخه های بهبود یافته این موشک با قابلیت حمل کلاهک هسته‌ای، ممکن است کلاهک های بزرگ تری بیش از سه کلاهک را حمل کند.

علاوه بر این، موتورهای موشکی قدرتمند نیز در تحریم های آمریکا ذکر شده است و در این باره دکتر منصور می گوید که آمریکا علاوه بر برد بلند ابابیل، نگران برنامه فضایی پاکستان نیز هست؛ زیرا کسب قابلیت هایی در برنامه فضایی برای بازدارندگی هسته‌ای بسیار مهم است که شما را قادر می‌سازد تا هدف‌گیری دقیق و نظارت دفاعی انجام دهید.

به گفته دکتر منصور احمد، ایالات متحده از این بیم دارد که پاکستان ممکن است دستاوردهای فضایی خود را برای اهداف نظامی و غیرنظامی به فضا پرتاب کند که به این کشور توانایی پرتاب موشک های بالستیک قاره پیما را می دهد.

تحریم های آمریکا چه تاثیری بر برنامه موشکی پاکستان دارد؟

دکتر منصور احمد می گوید: محدودیت های اخیر چیز جدیدی نیست بلکه تحریم های آمریکا علیه پاکستان از دهه 70 (1970 میلادی) شروع شده است.

به گفته وی، این تحریم ها علیه شرکت ها و افراد چینی و شرکت های پاکستانی از جمله مجتمع دفاع ملی، هیچ تاثیری در روند توسعه برنامه موشکی پاکستان نخواهد داشت؛ زیرا NDC برای فناوری های موشکی به غرب وابسته نیست.

سید محمد علی، تحلیلگر دفاعی و موشکی در این زمینه می گوید: «برنامه موشکی پاکستان کاملاً بومی است، به منابع و تخصص محلی بستگی دارد و تحت تأثیر تحریم های آمریکا قرار نمی گیرد».

کارشناسان بر این باورند که چنین اقداماتی مایه تاسف است و مهمتر از همه، با واقعیت های استراتژیک منطقه ای مانند امنیت ملی و افزایش برد موشک های بین قاره ای هند که صلح، امنیت و ثبات منطقه و جهان را تهدید می کند، سازگار نیست.

دکتر منصور احمد بیان می کند: حمایت های آمریکا از هند به دلیل هم پیمانی این دو کشور در گفتگوی چهارجانبه امنیتی موسوم به QUAD است و همچنین هند مهمترین عضو چهارگانه این گفتگو برای ایالات متحده است.

ایالات متحده و هند قصد دارند به چین و پاکستان که از روابط استراتژیک عمیقی برخوردارند و تهدیدی جدی برای منافع آنها در منطقه به شمار میروند، فشار حداکثری وارد کنند و تنش میان آمریکا و چین نیز می تواند دلیلی برای ممنوعیت برنامه موشکی پاکستان باشد.

سید محمد علی در این زمینه می گوید که تمرکز تحریم های آمریکا به جای پاکستان عمدتا بر شرکت های چینی است تا پکن را مجبور به اعمال فشار اقتصادی بر پاکستان کند.

در پایان همچنین لازم به ذکر است، قدرت نرم و اقتصادی هند بسیار بالاتر از پاکستان است و هندی ها بر هر اتاق فکری در کشورهای غربی تسلط دارند که تأثیر زیادی بر افکار عمومی مردم و دولت ها دارد.