نقش پاکستان در مذاکرات بین طالبان و آمریکا

دور جدید مذاکرات میان دولت ایالات متحده و نمایندگان طالبان افغانستان از روز دوشنبه در امارات متحده عربی آغاز شده است.

رسانه ها در گزارش های خود از حضور نمایندگانی از طالبان، ایالات متحده، عربستان سعودی، پاکستان و امارات متحده عربی در کنار گروه غیررسمی از دولت افغانستان خبر می دهند. گفته می شود در روز نخست این دور از گفت وگوها نمایندگان طالبان با «زلمای خلیل زاد» نماینده ویژه کاخ سفید در امور افغانستان دیدار داشتند.‌

ابهام در دیدار مستقیم طالبان و دولت افغانستان

ایالات متحده آمریکا هدف اصلی از دور سوم گفت وگوها را برداشتن گام های عملی در مسیر صلح در افغانستان و پایان دادن به جنگ 17 ساله این کشور بیان کرده است. نماینده ویژه آمریکا نیز هدف از روند پویایی دیپلماتیک خود در چند ماه اخیر را دستیابی به یک توافق صلح با طالبان پیش از انتخابات ریاست جمهوری افغانستان در سال آینده میلادی عنوان کرده است.

این دیدار سه روزه پس از دو دیدار خلیل زاد با طالبان در قطر، این بار در امارات برگزار می شود. تارنمای «الجزیره» آورده است در این نشست نمایندگانی از پاکستان، امارات و سعودی در کنار آمریکا و طالبان حضور دارند. نمایندگان آمریکایی در امارات بر حضور و رفع چالش ها از طریق گفت وگو میان گروه های افغانستانی تاکید دارند؛ به همین دلیل آن ها می گویند با این رایزنی ها تلاش دارند نقشه راه سیاسی را طراحی کنند تا طالبان را به پذیرش مذاکرات مستقیم راضی کنند. خلیل زاد در دور پیشین گفت وگوها با طالبان عنوان داشت که رایزنی های واشنگتن برای تسهیل دیدار همه طرف های ذینفع در آینده نیز ادامه می یابد.

خبرگزاری «رویترز» به نقل از یکی از مقام های طالبان عنوان داشت که نمایندگان آمریکا در این مذاکرات بر برقراری آتش ‌بس میان مدت و اقدام عملی این گروه برای ارتباط مستقیم با دولت کابل تاکید دارند.

بنا به تحلیل این خبرگزاری اما طالبان موضوع آتش بس را نمی پذیرد زیرا هدف اصلی این پیشنهاد را تضعیف گروه هایی می داند که خواستار خروج نیروهای خارجی از افغانستان هستند.

به نوشته روزنامه «واشنگتن پست» این مذاکرات با مشارکت نمایندگان از کشورها و گروه های مختلف در روز سوم هم ادامه خواهد داشت. این گزارش دورنما برای نخستین دیدار رو در روی نمایندگان دولت و شورشیان را امیدوارانه ارزیابی کرد. با این حال طالبان عنوان داشت که هیچ برنامه ای برای دیدار با نمایندگان کابل ندارد زیرا آن ها را دست نشانده واشنگتن می داند.

سخنگوی طالبان تاکید می کند که خواسته اصلی برای این گروه بیرون رفتن نیروهای خارجی به رهبری آمریکا از افغانستان است. در این چارچوب پایان دادن به اشغالگری افغانستان و اتمام ستم بر مردم این کشور از سوی واشنگتن و متحدان آن از خواسته های مهم این گروه است.

 نخستین نقش آفرینی پاکستان

موضع پاکستان در قبال تحولات افغانستان مورد توجه بسیاری از رسانه ها قرار گرفته است. اگرچه این دیدار سومین نشست طالبان با آمریکا به شمار می رود اما نخستین ملاقاتی است که اسلام آباد در انجام آن نقش مستقیم داشته و به امارات در میزبانی آن کمک کرده است. به نوشته الجزیره، خلیل زاد از ماه سپتامبر که به عنوان نماینده ویژه کاخ سفید منصوب شد سفرهای گوناگونی را به کشورهای منطقه از جمله کابل و اسلام آباد برای تسهیل دیدارها انجام داد. تا پیش از این «دونالد ترامپ» رئیس جمهوری آمریکا با حمله به دولت پاکستان این کشور را حامی اصلی طالبان بیان می کرد و مدعی بود که اسلام آباد با میلیاردها دلاری که از آمریکا گرفته است این گروه را تقویت می کند.

به تازگی اما «عمران خان» نخست وزیر پاکستان از همکاری با امارات جهت برگزاری این نشست سخن گفت و تاکید کرد اقدامات نظامی راه حل چالش ها در افغانستان نیست. وی در پاسخ به اتهامات ترامپ علیه اسلام آباد اظهار داشت که جنگ آمریکا علیه تروریسم از سال 2001 تاکنون بیش از 123 میلیارد دلار برای کشورش هزینه داشت.

شبکه خبری «بلومبرگ» در این زمینه نوشت: ایالات متحده و کشورهای غربی اعتقاد دارند نیروی نظامی پاکستان با طالبان ارتباط دارد تا از نفوذ هند در افغانستان جلوگیری کند. از این رو اسلام آباد گروه های شبه نظامی که بیش از نیمی از افغانستان را کنترل می کنند و مخالف هر گونه تعامل با دولت مرکزی هستند را مورد حمایت خود قرار داده است. طالبان دولت اشرف غنی را غیرقانونی می داند و تاکنون گفت وگو با آن را اتلاف وقت عنوان کرده است.

روزنامه پاکستانی «داون» (Dawn) با این حال به نقل از نخست وزیر این کشور ابراز امیدواری کرد موفقیت در فرایند صلح بتواند رنج مردم افغانستان را کاهش دهد.

البته پاکستان پس از تقاضای آمریکا و ترامپ وارد فرایند صلح شد. تلاش های امارات در کنار رابطه خوب عربستان و پاکستان و تنش در روابط سیاسی ریاض و دوحه نیز از جمله عواملی بوده اند که باعث تغییر مکان این گفت وگوها از دوحه قطر به ابوظبی امارات شده اند.

با این حال به نوشته تارنمای «بلومبرگ»، اسلام آباد نسبت به نتیجه بخش بودن مذاکراتی که خود برای انجام آن تلاش های بسیاری انجام داده بود، تردید دارد. به گفته مقام های پاکستانی گرچه واشنگتن علاقه بسیار به حل و فصل سیاسی تنش در افغانستان دارد اما در روز اول مذاکرات در امارات دستاوردها چندان چشمگیر نبود.

به نوشته این رسانه آمریکایی، «رستم شاه محمد» سفیر پیشین پاکستان در کابل، دلیل بن بست کنونی در فرایند صلح در افغانستان را بی علاقه بودن واشنگتن برای برنامه ریزی جهت خروج نیروهای نظامی خود از این کشور عنوان کرد و افزود: این دور از مذاکرات نیز به شکست منجر خواهد شد و هیچ نتیجه ای را به همراه نخواهد داشت مگر اینکه ایالات متحده و دولت افغانستان موضع و خط مشی های خود را تغییر دهند.